Een vaporizer is een apparaat dat gedroogde kruiden zodanig verwarmt dat hun werkzame bestanddelen terecht komen in een aromatische damp. Hierbij wordt het kruid niet verschroeid of verbrand, en zodoende wordt er ook geen rook gevormd. Hoewel damp er uit kan zien als rook, bevat het geen van de giftige deeltjes (teer, benzeen, tolueen, naftaleen enz.) die van roken zo’n aanslag op de gezondheid maken.

Wat bevat deze rook dan wel?

Aromatherapie en fyto-inhalatie

Planten en bomen bevatten ontelbare vluchtige oliën, waarvan we de meeste waarnemen als aangename geuren. Wanneer we door een bos wandelen en de geur van dennen opmerken, dan ruiken we de etherische oliën die deze bomen verspreiden. Of wanneer we langs een veld vol lavendel lopen dan zijn het de etherische oliën uit de bloemetjes die onze neus binnengaan. Veel van deze oliën hebben niet alleen een aangename geur, maar hebben ook een gunstige uitwerking op onze gezondheid en welzijn. Zo heeft lavendelolie bijvoorbeeld een kalmerende werking, verbetert de slaap en werd het in het oude Griekenland, Rome en Perzië gebruikt om ziekenkamers te desinfecteren.

In de loop van de geschiedenis en in alle werelddelen zijn de etherische oliën van eucalyptus, rozemarijn, kamille, jasmijn, cannabis, citroengras, roos, salie en tijm wegens hun gunstige uitwerking op lichaam en geest verwerkt in parfums en wierookmengsels.

Een vaporizer is een apparaat dat gebruikt wordt om de werkzame bestanddelen van medicinale of recreatieve kruiden vrij te maken zodat ze kunnen worden geïnhaleerd, wat een onmiddellijk effect geeft. Verdampen bleek al gauw een schoner, gezonder en efficiënter alternatief voor roken en het branden van wierook.

Wat is het verschil tussen rook en damp?

Bij het branden van wierook vindt verschroeiing plaats terwijl bij roken plantmateriaal verbrand wordt. In beide gevallen bevat de rook enorme hoeveelheden giftige bijproducten zoals vaste deeltjes (teer) en gassen zoals stikstofoxide. Deze bijproducten irriteren de mond, keel en longen, en verspreiden onaangename geuren. Bovendien vernietigt de hoge en oncontroleerbare verbrandingstemperatuur een groot deel van de werkzame bestanddelen, zodat je meer plantmateriaal nodig hebt om een zelfde effect te bereiken.

Een vaporizer laat een stroom hete lucht door het plantmateriaal stromen zodat de werkzame bestanddelen smelten en een geurige damp vormen. In het ideale geval bevat deze damp geen teerdeeltjes of ongewenste gassen. De damp kan voordat het geïnhaleerd wordt, gefilterd of afgekoeld worden met water of ijs, of in een draagbare plastic ballon opgevangen worden. Nadat het kruid gevaporiseerd is houd je geen as over, maar de vaste overblijfselen ervan, zonder de oorspronkelijke geur en kleur. Dat is waarom het schoonmaken van een vaporizer zo makkelijk is: bij de meeste vaporizers hoef je alleen maar het vulpatroon boven een prullenbak uit te kloppen.

Het hierboven beschreven proces waarbij hete lucht door plantmateriaal wordt geblazen, noemen we convectie. Sommige vaporizers verhitten het kruid echter door middel van conductie, waarbij de kruiden in een metalen kommetje worden gedaan dat vervolgens wordt verhit. Maar direct contact met het hete metaal kan de kruiden doen verschroeien. Daarom wordt deze methode nog maar zelden toegepast in moderne vaporizers.

De meeste kwaliteitsvaporizers zijn relatief groot en hebben een stopcontact nodig, waardoor ze niet praktisch zijn voor gebruik buitenshuis. Voor zulke doeleinden zijn kleine glazen vaporizers zeer nuttig. Een butaangas-aansteker wordt gebruikt om de lucht rondom het kruid te verhitten, waardoor de aromatische damp vrij komt. Deze damp is niet per definite van mindere kwaliteit dan die afkomstig uit de elektrische vaporizers. Maar glazen vaporizers zijn in het algemeen wel wat kwetsbaarder, en het reinigen en hervullen vergt mogelijk wat meer moeite. Er bestaan ook elektrische vaporizers met een accu, en zoals reeds vermeld vullen andere vaporizers een ballon die doorgegeven of meegenomen kan worden (zolang ze maar binnen ongeveer een kwartier geleegd worden).

De geschiedenis van de vaporizer in een notendop

Medicinale planten worden al honderden jaren gevaporiseerd, maar pas de laatste jaren is men cannabis gaan vaporiseren.

In 1993 ontdekte Cherokee medicijnman Eagle Bill via een Californische cannabiskweker het vaporiseren. Deze kweker had met behulp van een hittepistool zelf een vaporizer gemaakt.

Eagle Bill paste het principe vervolgens toe op wat nu bekend staat als “Eagle Bill’s vredespijp van de toekomst”. Om verdampen voor iedereen mogelijk te maken, ontwikkelde hij de Shake & Vape. Het ontwerp baseerde hij op een methode van de oude Egyptenaren, die hete stenen gebruikten om kruiden te vaporiseren.

In 1994 ontwikkelde een Canadees bedrijf de eerste prototypes van hun elektrische vaporizer. In 1995 verscheen er een artikel over hun BC vaporizer in de Vancouver Times (“Het verhit de cannabis tot een temperatuur waar het niet rookt maar de THC vaporiseert; het condenseert vervolgens in je longen.”).

In 1996 werd de BC vaporizer getest in een onderzoek dat bekend staat als MAPS and NORML’s “Marijuana water-pipe and Vaporizer Study.”

Toen de Nederlandse cannabisliefhebber Evert over verdamping hoorde (in 1995) begon hij zijn eigen vaporizer te ontwikkelen, De Verdamper, die sindsdien door vele veranderingen is gegaan en nog steeds gezien wordt als een van de beste vaporizers die er te vinden zijn.
In Duitsland begon Markus Storz in 1996 aan de ontwikkeling van vaporizers en vroeg in januari 1998 patent aan op de verwijderbare ventielballon van de “Volcano inhaler”, gevolgd (in augustus 2000) door een patent op zijn uitvinding van het verhittingselement als warmte-uitwisselaar voor “hete lucht extractie inhalatoren”. In datzelfde jaar werd het bedrijf “Vapormed Inhalatoren” opgericht en begon de productie en verkoop van de Volcano vaporizer.

In 2006 testten onderzoekers van de Universiteit van Leiden met behulp van pure THC preparaten de hi-tech Volcano vaporizer. Zowel dit onderzoek als het eerder genoemde onderzoek van MAPS en NORML hadden veelbelovende uitkomsten, waar je over kunt lezen op onze pagina over de medische toepassingen van vaporizers.

2008 werd gekenmerkt door de opkomst van de draagbare (portable) vaporizer. De Ierse firma Oglesby & Butler zorgde voor een revolutie door een verdamper (iolite) te ontwerpen voorzien van een ingebouwde elektrische ontsteking en een butaanreservoir. Deze draagbare verdamper is ongeveer even groot als een smartphone.

Enkele jaren later verscheen de Magic-Flight Launch Box, een klein houten doosje waarbij een volle AA batterij zorgt voor het genereren van hitte. Binnen enkele seconden is deze vaporizer klaar voor gebruik. Dit, tezamen met het compacte formaat maakt het een van de meest gewilde en bejubelde draagbare verdampers van dit moment.

2012 lijkt het jaar van de vaporizer te zijn. Er verschijnen met grote regelmaat nieuwe modellen en varianten. Met name op het vlak van portable vaporizers zijn veel ontwikkelingen gaande, en de verschillende types worden steeds compacter en efficiënter.